آرامش بخشی و امید آفرینی قرآن _قسمت پانزدهم
آرامش بخشی و امید آفرینی قرآن _قسمت پانزدهم
***********
۱۵ – معیت خداوند با مومنان سبب آرامش و امید
در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که به آیات ” معیت الهی ” معروفند، مفهوم این آیات این است که “خدا با ماست” خدائی که مرکز قدرت، عزت، حکمت و درایت است در سخت ترین جاها، این معیت و همراهی را به رخ انسان می کشد، در یک چنین شرایطی آرامش و امید در دل انسان زنده می شود و انسان احساس داشتن پشتوانه قوی می کند در اینجا به برخی از آیات “معیت الهی با اولیاء” را اشاره می کنیم.
در سوره حدید آیه چهارم به صورت کلی و عمومی می فرماید: ” وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ” خدا با شما است، هر جا که باشید. در سوره طه آیه ۴۶ در ماجرای رفتن موسی و برادرش هارون به سمت فرعون، وقتی که موسی و هارون گفتند، پروردگارا ما می‌ترسیم که فرعون آسیبی به ما برساند یا آن که طغیان و سرکشی کند. خداوند متعال فرمود: “لَا تَخَافَا إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَىٰ “نترسید من همراه شمایم، می شنوم و می بینم.
همچنین در آیه ۶۲ سوره شعرا، هنگامی که حضرت موسی و یارانش با گروه فرعونیان برخورد کردند، یاران موسی دیدند در مقابلشان دریا و در پشت سرشان سپاهی از لشکر فرعون قرار دارد كه آنان را تعقيب می کند ترسیدند، دلشان به لرزه درآمد، گفتند که ما به دام افتادیم، دیگر همه به هلاکت می رسیم، در اینجا حضرت موسی با اطمینان و آرامش خاطر و امید به اصحاب خود گفت: “إِنَّ مَعِيَ رَبّي سَيَهدينِ ” قطعاً پروردگارم با من است و مرا هدایت خواهد کرد. یعنی نترسید خدا با ماست و ما تحت حمایت ویژه الهی هستیم.
در سوره توبه آیه ۴۰ از زبان پیامبر (ص) به کسی که همراهش در غار ثور بود می فرماید:”لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا” اندوه و غم به خود را مده که خدا با ما است.
در آیات دیگر این چنین تعبیر آمده “أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ” خدا با مومنان است یا “أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ ” خدا با اهل تقوا است، یا “إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ” خدا با صبرکنندگان است و….
در این که منظور از “أَنَّ اللَّهَ مَعَكُمْ” خدا با شماست و این معیت و همراهی به چه معناهست، مفسران چهاراحتمال مطرح کرده اند که یک احتمال قطعاً مورد قبول نیست و آن این که بگوئیم مقصود از معیت، معیت و همراهی زمانی و مکانی است، قطعاً این معنا صحیح نیست چون خدا نه جسم است و نه جسمانی و نه در زمان و مکان جای دارد.
اما سه احتمال دیگر یکی این که مقصود از معیت، معیت و همراهی وجودی است یعنی خدای متعال بر انسان احاطه وجودی و استیلا دارد، هرکجا انسان باشد خداوند احاطه وجودی بر او دارد، محیط براوست. (احاطه وجودی)
احتمال سوم، این معیت و همراهی اشاره به “احاطه علمی” خدا بر انسان باشد یعنی خداوند از اعمال،رفتار،حرکات و سکنات انسان آگاهی دارد.
احتمال چهارم: احتمالی است که حضرت امام خمینی -رض- داده و آن این که مقصود از معیت خدا با انسان “معیت قیومی” باشد، یعنی قوام موجودات با خداست، خداوند مقوّم است و موجودات متقوّم، اصلاً بدون او موجودی نیست، مثال معیت خدا با انسان مثل خورشید با اشعه یا مثل انسان با سایه است، شعاع از خورشید، سایه از موجود جدا نیست، این دو همیشه با هم هستند، از هم جدا نیستند. بهر حال معیت خداوند با مومنان و اولیاء الهی سبب آرامش و امید است.
