«کیوُنی زنها» گوی سبقت را از مردها ربودند
سید روح الله شجاعی کیاسری در صفحه شخصی خود در فضای مجازی خود نوشت؛
همه در خدمت مجلس عزای حسین(ع) هستند؛ زنها دوشادوش مردان. چند نفرشان مشغول شستن برنج، آن طرفتر دختران جوان در حال پاک کردن برنجهایی که قرار است شسته شود و برای مجلس عزای سیدالشهدا(ع) آن را پخت کنند.
گوشتها طبقطبق مهیای طبخاند، جنبوجوش عجیبی راه افتاده؛ مردها اما کمی آن طرفتر در حال کندن «کِله» هستند. جوانترهایشان هیزمها را خرد میکنند تا آتش امشب به راه باشد. اینجا اما «کیونیها» هستند که حرف آخر را میزنند. درست که نگاه میکنی میبینی نقش آنها به عنوان سرآشپز از بقیه پررنگ تراست.
نذورات هم دائم میرسد، از 10 هزارتومان تا یکمیلیون تومان و حتی بیشتر. همه این مبالغ ثبت میشود تا صاحب خرج به واقفین گزارش دهد.
سراغ موسپیدشان میرویم؛ میگوید برای نهار فردا حدود ۸۰۰ کیلو برنج محلی آماده شده و یک گاو ۵۰۰ کیلویی قربانی کردهاند. دیگها، این 10 روز اول محرم مشترک است. بلافاصله شروع به شستن دیگهای نهار امروز میکنند. باید تا عصر این دیگهای «۱۰ مِنِ پَج» و «۱۲ مِنِ پَج» آماده باشند. حدود ۳۰ دیگ بزرگ برای پخت غذا آماده شده است.
«کِلِه» یا همان اجاقهای دستساز آماده است و هیزمها یکییکی شعلهور میشوند. برنجهای آبکش شده دستبهدست به دیگها میرسند و «کبری خاله» آنها را داخل دیگ میریزد. قبل از برنج، گوشتها را با آبکش تهِ دیگ قرار میدهند تا «پِلا بِن» خوب پخته شود و برنج طعم گوشت بگیرد.
اینجا یک مشارکت جمعی زنانه برقرار و جاری است. کار مردها فرداست که باید از مهمانان مجلس عزای حسین(ع) پذیرایی کنند. حدود ۴ تا ۵ هزار نفر فردا مزه این غذا را زیر زبانشان حس خواهند کرد.
طعم «محرم پلا» بینظیر است. غذای نذری با روغن حیوانی و پخته شده روی آتش؛ با چاشنی عشق و ارادت به سالار شهیدان. همه اینها مراقبت میخواهد؛ تا خود صبح باید دور آتش بگردند تا مبادا نظم آن به هم بخورد. اندکی تعلل و کوتاهی ممکن است برنج را شل یا کال کند.
سپیدهدم، نمنم باران شهریور لنز دوربینمان را خیس میکند. چند ساعتی به پذیرایی مانده و این هنر کیوُنی زنهاست که با عشق حسینی آماده میل کردن شده است.
راستی این مجلس مردانه است؛ ولی تمام ثوابش مال آنها نیست. این «کیوسری زنها» هستند که گوی سبقت را از مردانشان ربودند.
اینجا کیاسر ۷۳ کیلومتری جنوب ساری است و این گزارش مراسم پذیرایی محله «کردخیل» یکی از 10 منطقه کیاسر است. کیاسریها یا به قول خودشان کیوسریها از اول تا دهم محرم هر روز در یک محله از کیاسر، رسم دیرینه «پلاخوار» را اجرا میکنند و با برپایی سفره عزای سیدالشهدا(ع)، پذیرای هزاران تن از عاشقان اهل بیت(ع) میشوند. آیین «پلاخوار» سال گذشته ثبت ملی شد.