آستان مقدس سلطان زین العابدین (ع) ؛ موسس دولت مرعشیان در تبرستان+فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، نسب ایشان با هیجده واسطه به امام سجاد (ع) منتهی می‌شود و براساس اسناد موجود در کتب تاریخی سید زین العابدین(ع) از نوادگان سیدقوام الدین مرعشی بوده که مؤسس دولت مرعشیان در تبرستان است.

نسب وی بدین شرح است: السلطان سیدزین العابدین بن سیدکمال الدین بن سیدمحمدخان بن السلطان السیدمرتضی خان بن السلطان الاعظم السیدعلی خان بن السلطان الاعظم السیدکمال الدین صادق بن سیدقوام الدین مرعشی الشهیربه میربزرگ بن کمال الدین صادق بن عبدالله النقیب بن محمدالنقیب الزاهد بن محمدالنسابه بن علی الفقیه بن الحسن النسابه بن علی المرعش بن عبدالله النسابه بن محمدالسلیق بن الحسن بن الحسین بن الامام زین العابدین(علیه السلام).

در این بقعه سیدزین العابدین بن سیدکمال الدین و امیرشمس الدین بن امیرکمال الدین بن قوام الدین و برادرش به خاک سپرده شده اند.

گفته می‌شود که سلطان سیدزین العابدین(ع)، حاکم تبرستان و ساری بوده که ازسال 872 تا 880 هجری قمری وفات یافت و او را در این مکان دفن کردند.

در کتاب دایرة المعارف تشیّع این بنا و شخصیّت هاى مدفون در آن چنین توصیف شده اند: در نزدیکى دروازه بار فروش سارى، در کنار میدان کوچکى که از دروازه مزبور چندان دور نیست، بقعه اى بنام امامزاده زین العابدین(ع) واقع است که هنوز نسبتاً سالم باقى مانده است. این بقعه مدّتها پیش به گنبد میر زین العابدین عادلى معروف بوده است. سادات و سلاطین مرعشى قریب دو قرن در سارى و آمل و سایر نقاط مازندران حکومت داشتند.

برخی از آنها در سارى مدفونند. یکى از آنها سید زین العابدین پسر سیّد کمال الدّین مرعشى است که دوره حکومت او در سارى از سنه 872 تا 880 هـجری قمری بوده با برادرش سیّد شمس الدّین و سیّد فخرالدّین در این بقعه مدفونند. در شرح احوال او نوشته اند: چون کار سیّد عبدالله را بساخت به حکومت سارى بنشست و بعضى مردم از هر قبیله و هر طایفه با او بیعت کردند. اما سادات پازوارى به خلافت برخاستند. سیّد زین العابدین بن سیّد کمال الدّین متخلص به عادلى بود و از دیوان امیر حسن بیگ آق قویونلو مال الکالا به صد و بیست خروار ابریشم اجارت کرد اما همیشه میان او و منازعانش زد و خورد بود گاهى او بر آنها و زمانى آنها بر او غالب مى‌شدند.

بقعه سلطان زین العابدین متعلّق به اوائل قرن نهم هجرى است. گنبد این بقعه آجرى است که قسمت تحتانى آن مربع شکل و بام آن هرمى و داراى بیست متر ارتفاع بوده و در نوک آن قندیلى برنجى نصب شده است. شکل گنبد تقریباً به صورت مخروطى هشت ترک مى باشد که قسمت انتهایى از آجرهاى عالى ساخته شده ولى قسمت بالائى که گنبد است سابقاً با کاشیهاى آبى مفروش بوده که اکنون از آن اثرى نیست.

درب ورودى بقعه از طرف جنوب بوده و داراى دو لنگه ساده و معمولى است و در بالاى در ورودى بقعه کتیبه اى بر روى کاشى نقش بسته که درون صحن به ظاهر سه قبر بوده که یکى متعلّق به سلطان زین العابدین و دوّمى سیّد فخرالدّین و سوّمى سیّد شمس الدّین که روى دو صندوق اولى را کاهگل کشیده اند که نوشته و کتیبه آن معلوم نیست.

فقط صندوق سوّم چوبى و منّبت کارى است و در حواشى آن آیات قرآنى به صورت برجسته نقش شده است. در مدخل بنا هم کتیبه دیگرى بود که بر آن نوشته شده بود که آن بنا را علاءالدّین فرزند درویش محمّد عبدالوفا ساخته، قدرى بالاتر از آن کتیبه دیگرى از آیات قرآنى که بر کاشیهاى معرّق بسیار زیبا نوشته شده بود قرار داشت.

فیلم و گزارش هومن رمضانیان و نیکان مشایخ

 / ت